BAM, het grootste bouwbedrijf van Nederland, is in 2020 ontsnapt aan een faillissement. Het koninklijke bedrijf met twintigduizend werknemers bezweek bijna onder de meerkosten die de renovatie van de Afsluitdijk met zich meebracht. Alleen dankzij een financiële injectie van Rijkswaterstaat wist BAM op de been te blijven, zo bericht De Volkskrant dat deze onthullende gegevens in handen kreeg na WOB-beroep.
BAM in geldnood door meerkosten Afsluitdijk
‘Moet Van Oord de klus afmaken als BAM omvalt?’ Deze vraag uit een intern stuk van Rijkswaterstaat maakt duidelijk hoe nijpend de situatie is in het najaar van 2020. Topambtenaren van Rijkswaterstaat maken zich zorgen over de financiële situatie bij de Bataafsche Aanneming Maatschappij alias het in 1869 opgerichte bouwbedrijf BAM. BAM is hoofdaannemer in Levvel, het
consortium dat de Afsluitdijk renoveert. Als het consortium met miljoenen aan onverwachte meerkosten wordt geconfronteerd, raakt BAM in acute geldnood.
Tunnelramp Keulen kost BAM 200 miljoen
De tegenvallers bij het Afsluitdijkproject komen namelijk net op het moment dat BAM met een reeks andere financiële problemen worstelt. In de zomer van 2020 wordt bekend dat het bedrijf in Duitsland een schadevergoeding van tweehonderd miljoen euro moet betalen. In 2009 is het historische stadsarchief van Keulen in twintig meter diepe krater gevallen. BAM was onder de gebouwen bezig met het aanleggen van een metrolijn. Twee mensen kwamen daarbij om. Miljoenen kostbare stukken verdwenen in een tientallen meters hoge puinberg. Na een slepend proces waarbij het de vraag blijft wie er precies verantwoordelijk is voor het drama, accepteert het bedrijf uit Bunnik een ‘schikking’.
BAM moet kosten dragen van meet- en ontwerpfouten van Rijkswaterstaat
Daarnaast speelt de coronacrisis BAM parten en zijn er problemen met de afgifte van vergunningen voor bouwprojecten. Maar in de loop van 2020 worden deze fikse tegenvallers overschaduwd door een nog veel groter probleem. BAM werkt sinds 2018 aan de renovatie en versterking van de Afsluitdijk. De megaklus wordt uitgevoerd door een consortium waar naast BAM ook aannemer Van Oord en financieel adviesbureau Rebel in participeren. Het contract dat het consortium met opdrachtgever Rijkswaterstaat heeft gesloten bepaalt dat de aannemers in eerste instantie alle kosten moeten voorfinancieren. Als meet- en ontwerpfouten, nota bene van Rijkswaterstaat zelf, tot vertragingen en kostenverhogingen leiden is het deze contractuele verplichting die BAM de nek dreigt om te draaien.
Bijna-faillissement BAM liet bij Rijkswaterstaat alle alarmbellen afgaan
Uit de stukken die de Volkskrant met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur heeft weten op te diepen, blijkt dat het consortium in augustus 2020 de grens van zijn financiële mogelijkheden heeft bereikt. De drie bedrijven laten aan Rijkswaterstaat weten ‘de diverse extra kosten niet langer zelf te kunnen en te willen voorfinancieren’. Bij Rijkswaterstaat gaan daarop alle alarmbellen af. Als banken lucht krijgen van de liquiditeitsproblemen bestaat de kans dat ook zij zich uit het project willen terugtrekken.
Rijkswaterstaat voorkwam bankroet BAM met honderden miljoenen
Rijkswaterstaat zet PricewaterhouseCoopers aan het werk om een onderzoek te doen naar de draagkracht van de participanten. De conclusie is helder: Van Oord kan de tegenvallers opvangen maar BAM moet gered worden, er staat teveel op het spel. Met de honderden miljoenen die Rijkswaterstaat op tafel legt wordt ternauwernood een faillissement voorkomen, concludeert de Volkskrant dat deze onthulling op 14 juni publiceert. Rijkswaterstaat ontkent in het artikel dat een bijna-bankroet de aanleiding voor de financiële injectie was.