In 2019 deed Binck, de grootste geldvervoerder van Nederland, een aanvraag tot faillissement. Daaruit valt af te leiden dat het ophalen en verwerken van contant geld een krimpsector is. Steeds meer mensen geven de voorkeur aan betalen met pin. Daar dragen ook voor de hand liggende oplossingen als
mobiele pinautomaten en betalen met je mobiel flink aan bij. Zelfs kleine ondernemers – we noemen de timmerman aan huis en de plaatselijke marktkoopman – zijn hierdoor in staat om op digitale wijze geld te ontvangen. De vraag die daarmee ontstaat: is contant geld op z’n retour?
Niet alleen de aanvraag van Binck is een reden tot zo’n aanname. Ook cijfers van organisaties als Betaalvereniging Nederland liegen er niet om. De instantie stelt dat slechts vier op de tien Nederlanders nog gebruik maken van cash. Een aantal jaar geleden lag dat aantal nog op zes op de tien mensen. Een snelle verandering die niet alleen in Nederland zichtbaar is. Sterker nog: in Zweden vindt nog maar één procent van alle betalingen in cashvorm plaats.
Voor- en nadelen
Of dat ook voor Nederland een wenselijk scenario is? Daar verschillen de meningen nogal over. Voorstanders van een cashloze economie stellen bijvoorbeeld dat minder contant geld een zegen is voor kleine én grote winkels. Dat betekent tenslotte minder kans op een buit voor criminelen en daardoor meer veiligheid.
Nadelen aan minder contant geld zijn er ook. Critici stellen dat het de samenleving behoorlijk kan ontregelen wanneer ouderen cash zien wegvallen. Een groot deel van deze doelgroep is nog steeds erg gehecht aan contant geld als betaalmiddel. Hetzelfde geldt voor laaggeletterden en visueel beperkten. Nibud, een organisatie die voorlichting geeft over het beheer van portemonnees, noemt een heel ander voordeel. Zij stellen dat contant geld kinderen leert hoe ze om moeten gaan met zakgeld en vinden cash zodoende een belangrijk onderdeel van de financiële opvoeding.
Toekomstbeeld
De meningen over een cashloze samenleving lopen dus uiteen. Maakt ook allemaal niet uit, want volgens Wim Boonstra, hoogleraar Monetaire Economie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, is het voorlopig nog niet gedaan met cash. Dat meldt hij tegenover RTL Z. Dat heeft volgens hem uiteenlopende redenen, variërend van gewenning tot kwetsbaarheden in uiteenlopende, digitale betaalwijzen.
Een andere, belangrijke reden waarom Nederland nog niet toe is aan Zweeds scenario, heeft volgens Wim te maken met naburige landen. Zweden wordt omringd door Scandinavisch landen met eenzelfde aanpak, maar in Duitsland – en iets verderop in Oostenrijk – hecht men nog steeds erg veel waard aan het gebruik van contant geld. Hier is het zelfs de meest dominante geldvorm – en dat lijkt invloed te hebben op Nederland.