En weer stond het Malieveld vol. Dit keer niet met trekkers maar met hijskranen, betonmolens, bulldozers en trucks. Als gevolg van de stikstofuitspraak van de Raad van State zijn inmiddels duizenden bouwprojecten stilgelegd. Bijna twintigduizend banen staan op de tocht. Maar, moeten de bouwers niet ook in de spiegel kijken? Waarom verloopt de verduurzaming van de bouw zo tergend traag?
Enquête Bouwend Nederland: cijfers dramatisch
Eind september peilde brancheorganisatie Bouwend Nederland onder de aangesloten bouwbedrijven de stand van zaken. 953 projecten liggen stil. De woningbouw is veruit het zwaarst getroffen: 24.326 huizen worden niet afgebouwd. De projecten vertegenwoordigen een omzet van meer dan 4,4 miljard euro. Alleen al in de woningbouw staan 26.759 banen onder druk. Hoogstwaarschijnlijk zijn de cijfers nog dramatischer: nog lang niet alle leden van Bouwend Nederland hebben aan de enquête meegedaan. ‘We krijgen nog steeds ingevulde enquêtes binnen,’ meldt de belangenorganisatie.
Boerenprotest heeft marges voor bouwers verkleind
Het is een hard gelag voor een sector die volgens het RIVM slechts voor 0,6 procent bijdraagt aan het neerslaan van stikstofverbindingen in de natuur. Bovendien zien de bouwers dat de landbouw, goed voor 46 procent van de stikstofuitstoot in Nederland, met fluwelen handschoenen wordt aangepakt. De afgelopen weken is het ene na het andere provinciebestuur door de knieën gegaan bij het naderen van de dreigende trekkers. De marges voor de bouw zijn hierdoor nog verder verkleind.
Bouwsector medeverantwoordelijk voor impasse
Critici menen echter dat de bouwsector medeverantwoordelijk is voor de ontstane impasse. ‘Ze hebben de problemen deels zelf veroorzaakt door de afgelopen jaren steeds op traditionele wijze te blijven bouwen,’ stelt Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar climate design & sustainability aan de TU Delft in NRC. ‘Tijdens de crisis was er te weinig geld, daarna was het te druk. Terwijl je toch een keer moet verduurzamen.’ In de actuele faillissementscijfers is de malaise nog nauwelijks terug te zien. Volgens het CBS gingen er in september 28 bouwbedrijven failliet, drie meer dan in de maand daarvoor en vijf meer dan het maandgemiddelde.