Onze columnist Robert Jan Blom is niet blij met het getalm van Zalm. De uitkeringen, de pensioenen, de arbeidsmarkt: tal van kwesties vragen om krachtige besluiten. En hoe langer de onderhandelaars wachten met het sluiten van een akkoord, hoe later hun beleid vorm zal krijgen. Maar er is één lichtpuntje: een lange formatie is goed voor de schatkist.
Beleidsboekje
Strandwind en berglucht hebben hopelijk de hoofden leeggeblazen. Onder regie van Gerrit Zalm zijn de onderhandelaars weer aan tafel geschoven om een nieuwe regeringscoalitie te smeden. In de meeste landen treedt er na de verkiezingen al gauw een regeringsploeg aan bestaande uit partijen die op hoofdlijnen een akkoord hebben bereikt. Maar in Den Haag gaat het niet om een globale overeenkomst, nee, men streeft ernaar het beleid voor de komende vier jaar tot vijf cijfers achter de komma uit te stippelen. Handig voor politici. Ministers en staatssecretarissen hoeven straks bij aanvang van hun werkdag alleen maar even in hun ‘beleidsboekje’ te kijken om te weten wat hen te doen staat. Kamerleden kunnen al dromen waarover zij gaan debatteren. En voor onverwachte gebeurtenissen liggen gedetailleerde draaiboeken klaar.
Krachtdadige besluitvorming gewenst
Toch is het uitblijven van een regering een slechte zaak. Talloze thema’s vragen om krachtdadige besluitvorming. Er moeten knopen worden doorgehakt over de uitkeringen die al jarenlang ‘bevroren’ zijn, over de geslonken pensioenen, over de kosten van het milieubeleid, de hoogte van de huren, het overmatige aantal zzp’ers en andere arbeidsrechtelijke zaken. Werkgevers zitten te springen om nieuw personeel maar ze durven niemand aan te nemen zolang medewerkers tot twee jaar toe op hun kosten ziek kunnen blijven. En op hun beurt worden werknemers gek van die rare tijdelijke contracten. Dit is natuurlijk slechts een greep uit de rijkelijk gevulde pot met brandende kwesties. Denk bijvoorbeeld ook aan het eierenschandaal: moeten andere vergiften niet ook snel onder de loep worden gelegd? En wat als Kim Jong-un of Trump hun dreigementen waarmaken? Hoe stelt Nederland zich op als er wordt ingegrepen?
Halfbakken begroting
Binnen enkele weken presenteert het demissionaire kabinet een halfbakken begroting voor 2018 gebaseerd op beleid dat snel zal worden aangepast aan de voorkeuren van de nieuwe regeringspartijen. Voor zover mogelijk althans want, hoe later Rutte III aantreedt, hoe meer invoering van nieuw beleid zal doorschuiven naar 2019 en 2020. Er is één troost. Het demissionaire kabinet kan zich in zijn budget geen financiële fratsen permitteren. Met zuinig crisisbeleid wordt er eenvoudig op de winkel gepast. En dat is goed voor de schatkist. Zalm is zich daar uiteraard van bewust. Wanneer zijn gesprekspartners een ondoordacht akkoord willen sluiten, zal hij hen wijzen op de 541 dagen vergende Belgische formatie die aanving op 13 juni 2010 en op 6 december 2011 eindigde met de installatie van de regering-Di Rupo. Uitgerekend in het jaar dat Brussel eindeloos bleven delibereren, presteerde de Belgische economie uitzonderlijk goed met een groeicijfer van 1,8 procent – Nederland bleef in 2011 steken op een groei van 1 procent. Stilstand is niet altijd achteruitgang.
Robert Jan Blom