Apple heeft belang bij belasting betalen

Regeringen en hun crimineel gedrag

Als ik in de krant lees dat lieden die zich aan witwassen en belastingontduiking hebben bezondigd fikse straffen krijgen, glim ik van vertrouwen in ons rechtssysteem. Immers, wie miljoenen ontduikt, steelt van elke andere belastingbetaler en moet boeten. Helaas loopt mijn rechtvaardigheidsgevoel steeds weer een aanzienlijke deuk op, bijvoorbeeld als de overheid meewerkt aan voordelige belastingconstructies, akkoord gaat met transacties vanuit belastingparadijzen of bedrijven leuke belastingvoordelen toeschuift. Toen ik vorige week vernam hoe EU-lid Ierland het sympathieke bedrijf met het appellogo aan zijn miljardenwinsten helpt, werd het zelfs wit om mijn neus.

Catweazles

U en ik moeten gewoon belasting betalen. Met de fiscale opbrengsten worden de wegen onderhouden, krijgen politieagenten en leraren betaald en blijven de dijken op storm- en hopelijk klimaatbestendige hoogte. De staat financiert ook wetenschappelijk onderzoek naar tal van projecten waar vooralsnog geen droog brood mee te verdienen valt, zoals deeltjesversnellers en ruimtevaart. De spin-off van dit soort research kan echter zeer lucratief zijn. Als overheden nooit een cent hadden gegeven aan malle bollebozen die computers aan elkaar wilden koppelen en experimenteerden met elektronische post, waren het internet en e-mail nooit – of pas veel later – uitgevonden. Apple, Facebook en Google en al die andere giganten die dankzij digitalisering grote winsten behalen, hebben er dus alle belang bij dat de Catweazles op hun universitaire achterafkamertjes geld krijgen om ogenschijnlijk nutteloze proefballonnen op te laten. Apple-baas Tim Cook ziet dit anders. Hij vindt het grof schandaal dat zijn bedrijf meer dan 0,005 procent belasting moet betalen: het tarief waar Apple in 2014 op uitkwam. Is er nou niet een politicus die hem kan uitleggen dat ook zijn bedrijf op langere termijn profiteert van belasting betalen?

Neelie Kroes mag ‘Tim’ zeggen

In Dublin in elk geval niet. De Ieren, die er weer bovenop zijn gekomen dankzij massieve financiële steun uit Brussel, huilen met Cook krokodillentranen. Ook Neelie Kroes, in een eerder leven als eurocommissaris mededinging zelf nog zo ferm om een miljoenenboete aan Microsoft uit te delen, heeft geen goed woord over voor de stappen die haar opvolgster, de Deense Margrethe Vestager, tegen Apple onderneemt. Neelie, de laatste jaren vooral actief als ambassadrice van Silicon Valley Unlimited, mag tegenwoordig ‘Tim’ zeggen tegen Cook, dat zal schelen. Of misschien vindt ze dat EU-landen met twee maten meten, want ook Nederland kan zijn handen niet in onschuld wassen. In 2008 sloot Den Haag een deal met Starbucks die de koffiebrander een belastingvoordeel van 25,7 miljoen opleverde. Diezelfde Vestager (goed bezig!) gaf ons land deze zomer opdracht de gederfde inkomsten terug te vorderen. Ook Luxemburg kan een pittige brief van haar verwachten vanwege de rulings die het hertogdom met McDonald’s sloot.

‘Thank you’ voor de Bevrijding

Wat is dat toch met onze Europese regeringen en de heimelijke steun die ze aan Amerikaanse multinationals bieden? We hebben toch allang ‘thank you’ gezegd voor de Bevrijding en de Marshallhulp? We hebben ons toch braaf laten omvormen tot een culturele kolonie, tot een politieke vazal van de VS? Ik bedoel, we lopen allemaal in Levi’s, Nike en Hilfiger; ontbijten, lunchen én dineren bij McDonald’s, Burger King en Subway; lezen louter vertaalde Amerikaanse pulp, kijken nooit meer naar een Franse, Duitse of Nederlandse film maar liggen elke avond versuft te staren naar Netflix en we leveren al onze privacygegevens keurig af bij Zuckerberg en de NSA – wat willen ze in Washington, Los Angeles en New York nog meer? En vooral, wat gebeurt er nog meer achter de belastingschermen van Den Haag? Zijn de paar zaken waar die Deense commissaris haar scherpe nageltjes achter krijgt toevallige gebeurtenissen of is er sprake van het structureel bevoordelen van ondernemers die een visitekaartje met een Amerikaans adres kunnen overleggen?

Aan een gitaar trekken

Ik dacht dat we van de staatssteun af waren sinds scheepsbouwer Cornelis Verolme in de jaren zeventig en tachtig honderden miljoenen guldens in een putje liet wegkolken. Fokker mocht tot ook failliet gaan? Dat wel maar, als je een beetje leuk aan een gitaar kunt trekken (Rolling Stones), een keel kunt opzetten (Bono) of lekkere frappuccino zet, wordt je hier moeiteloos de dikste vrienden met de belastinginspecteur. Ik, gewone sterveling, betaal meer dan 35 procent over mijn inkomsten. En, terwijl grote bedrijven op verborgen rekeningen achteloos miljarden heen en weer schuiven, moet ik wanneer ik morgen bij de bank vijftienduizend euro in contanten op de balie leg tegenover een argwanende medewerker ‘verklaren’ waar het geld vandaan komt.

En wég is mijn vertrouwen in onze overheid. Ergo, ik denk eraan om asiel aan te vragen in een verwegland. Ik kan dit niet verdragen. Misschien emigreer ik wel naar de VS. Kunnen we daar samen lachen om die Europeanen.

Robert Jan Blom