Hij mag zich graag presenteren als self-made man, feit is dat Donald Trump zonder de paraplu van de Amerikaanse faillissementswetgeving al lang tussen het ‘white trash’ in een zompig trailerpark had gewoond. Maar liefst vier grote bedrijven van ‘The Donald’ gingen ten onder. Toch weet hij steeds meer kiezers aan zich te binden. Hoe kan dat?
‘His own man’
Voor zijn aanhangers is de kandidatuur van Donald Trump het beste bewijs voor de stelling dat je in Amerika pas als ondernemer meetelt wanneer je een stevig bankroet hebt doorstaan. Waar banken je in Nederland niet meer zien aankomen, zouden financiers in de VS je na een faillissement met een ferme schouderklop begroeten en zonder dralen een nieuwe leenovereenkomst voorleggen. ‘What I like about Donald is that he is his own man,’ verklaren Trump-stemmers eensgezind. Ergo, hij heeft zijn vermogen zelf bij elkaar gebokst. Zijn tegenstanders zien het – uiteraard – anders. Zij menen dat Trump misbruik maakte van de wet door de schulden van zijn bedrijven af te wentelen op zijn leveranciers, de aannemers en het personeel dat na de faillissementen met lege handen bleef staan. Carly Fiorina, de voormalige ceo van Hewlett-Packard die zelf een gooi deed naar de Republikeinse nominatie, voegde Trump in een debat toe dat de manier waarop hij ondernemingen leidt hem ongeschikt maakt voor het presidentschap: ‘Veel Amerikanen geloven dat we in moeilijkheden zullen raken omdat politici zoveel schulden maken dat we straks de rente op de staatsschuld niet meer kunnen betalen. Dat is precies de manier waarop jij je casino’s hebt gerund. Met geleend geld heb je enorme schulden gemaakt en gigantische verliezen geleden: je moest niet één keer faillissement aanvragen, geen twee keer maar vier keer.’
Getroffen door recessie
Het is pas zeven jaar geleden dat Trump voor de laatste keer met curatoren om de tafel zat. In 2009 werd zijn Trump Entertainment Resorts – een hotelcasino-complex in Atlantic City – getroffen door de recessie: de onderneming was niet meer in staat de rente op een 53,1 miljoen dollar grote obligatielening te betalen. Trump trad af als bestuursvoorzitter en verlaagde zijn aandelenbelang tot tien procent. In 1991 bediende Trump zich voor het eerst van Chapter 11, de procedure uit de Amerikaanse faillissementswetgeving die, enigszins vergelijkbaar met de Nederlandse surseance-regeling, ondernemingen de mogelijkheid biedt om hun schulden te herstructureren en daarmee een doorstart te bewerkstelligen: de Taj Mahal, een ander casinoresort in Atlantic City, zeeg ineen als gevolg van een gammele financieringsconstructie. Trump zag zich genoodzaakt zijn vliegtuigmaatschappijtje, Trump Shuttle, en het jacht dat hij een paar jaar eerder van de sultan van Brunei had overgenomen, de Trump Princess, te verkopen. Veel hielp het niet. Een jaar later stond hij opnieuw in de rechtszaal nadat zijn Plaza Hotel in dezelfde stad was bezweken onder een schuld van 550 miljoen dollar. In 2004 volgde zijn derde bankroet: Trump Hotels en Casino Resorts werd begraven onder een schuld van 1,8 miljard dollar.
Teflon Trump
Zoals Mark Rutte de teflon-premier wordt genoemd, zo heeft de voornaamste republikeinse kandidaat zich de bijnaam ‘Teflon Trump’ verworven: de financiële affaires blijven hem niet aankleven. ‘U heeft uw financiers met een miljard aan oninbare vorderinen opgezadeld. Hoe kunnen we u vertrouwen na vier faillissementen?’ vroeg Fox News-presentator Chris Wallace hem tijdens een tv-debat in augustus vorig jaar. Trump pareerde door zijn gebruikelijke line of defense op te werpen: persoonlijk is hij nooit failliet gegaan en verder heeft enkel ‘gebruik gemaakt van de wetten van dit land, zoals zoveel mensen aan de top van het bedrijfsleven doen.’ The Donald mag er graag voor het grote publiek herkenbare one-liners aan toevoegen zoals ‘kredietverleners zijn nu eenmaal moordenaars’ en ‘door één slag te verliezen kun je een manier vinden om de oorlog te winnen.’ Mocht Trump aan de macht komen en zijn belastingplan uitvoeren, dan lijkt de Amerikaanse staatskas de grootste verliezer te worden. Twee maanden geleden rekende Tax Policy Center, een onafhankelijk onderzoeksinstituut uit Washington, de lange termijneffecten van zijn fiscale beleidsvoornemens door, maatregelen die onder meer voorzien in een grootscheepse belastingverlaging voor zowel bedrijven als burgers. Werkgelegenheid, spaarvermogen en investeringsbereid zullen stijgen, tegelijkertijd nemen de federale inkomsten af met 9,5 biljoen dollar. ‘Tenzij dit gepaard gaat met zeer forse bezuinigingen, zal de nationale schuld in 2036 zo hoog worden dat sommige of alle gunstige effecten van de belastingverlagingen zullen wegvallen,’ aldus de financiële denktank.