De dagen dat ‘meneer Frits’ even bij kon springen zijn voorbij voor de prestigieuze muziektempel die hij aan Eindhoven schonk. De raad van commissarissen van het Muziekgebouw heeft nu de gemeente het mes op de keel gezet. Als B & W weigert de financiële nood te lenigen, stappen zij op.
Akoestische kwaliteiten
Het is misschien wel het mooiste cadeau dat hij aan zijn geboorteplaats schonk. Frits Philips, de enige zoon van grootindustrieel Anton Philips, gaf Eindhoven het futuristische Evoluon, hielp PSV diverse malen uit de brand, stond pal voor tal van verenigingen en in 1992 liet hij in de binnenstad een prachtige concertzaal verrijzen. Met name vanwege de akoestische kwaliteiten staat het door koningin Beatrix geopende gebouw te boek als een van de tien beste zalen van Europa. ‘Een magnifieke zaal,’ oordeelde dirigent Frans Brüggen bijvoorbeeld. ‘A wonderful, magnificent hall,’ viel de Russische pianovirtuoos Evgeny Kissin hem bij.
Herrie uit de zalen
Het is de vraag hoe lang deze topmusici – en de 160.000 gasten die jaarlijks de kassa passeren – nog kunnen genieten van de bijzondere ambiance. Naast zoetgevooisde vioolklanken en opzwepende jazzbeats dringt er de laatste jaren vooral ook veel herrie door in de zalen aan de Heuvel. Het onrustige geschuif van stoelen, een nerveus tikkende voorzittershamer, beleidsnota’s die worden dichtgeslagen, dreigementen… Reden: de bestuursraad kan zijn eigen broek niet ophouden. Al drie jaar kampt het gebouw, waar het symfonieorkest Philharmonie Zuidnederland zijn thuisbasis heeft, met een exploitatietekort dat steeds scherper oploopt. Bleven de verliezen in 2011 en 2012 nog beperkt tot respectievelijk twee ton en 125.000 euro, in 2013 bedroeg het gat ruim een half miljoen. Voor dit jaar wordt een nog hoger verlies verwacht.
Vertrek raad van commissarissen
Curieus genoeg is de omzet in de afgelopen decennium verdubbeld, van vijf naar bijna tien miljoen euro. De tekorten – inmiddels is ook het eigen vermogen negatief – zouden zijn ontstaan nadat de gemeente besloot de subsidie te bevriezen terwijl de vaste kosten (zoals personeel, huur en energie) bleven stijgen. ‘Het college brengt het eind van het Muziekgebouw dicherbij,’ stelt Tiny Sanders, voorzitter van de raad van commissarissen, in het Eindhovens Dagblad. Wanneer de gemeente weigert zijn beslissing te herzien, schat hij in dat in de zomer van 2015 het requiem voor het gebouw kan worden gespeeld: ‘Het is echt vijf voor twaalf.’ Een paar dagen geleden, na een zoveelste aandeelhoudersvergadering die geen oplossing bracht, zette hij zijn woorden kracht bij door te dreigen met het vertrek van de voltallige raad. De verantwoordelijke Eindhovense wethouders beraden zich op een reactie. Eerder klopten zij al aan bij de provincie Noord-Brabant met de vraag of zij geld in de exploitatie van het gebouw wilden steken.