De net weer opkrabbelende luchtvaartsector dreigt door de Russische inval in Oekraïne met een nieuwe miljardenschuld te worden opgezadeld. Rusland weigert honderden geleaste vliegtuigen terug te geven aan Europese en Amerikaanse leasebedrijven die door de sancties aan hen geen toestellen meer mogen verhuren. Het gaat naar schatting om 515 vliegtuigen met een waarde van vele miljarden.
Aandelen marktleider AerCap Holdings maakten een duikvlucht
De aandelen van AerCap Holdings, de Ierse marktleider in vliegtuig leasen, gingen begin maart in een duikvlucht naar beneden. De vanuit Dublin opererende (maar in Nederland gevestigde) onderneming heeft 152 vliegtuigen geleast aan Russische klanten. Aandeelhouders zijn bang dat de toestellen met een waarde van 2,5 miljard als afgeschreven moeten worden beschouwd. Nadat AerCap het bericht verspreidde dat de verhuurde Russische vloot niet meer dan vijf procent van de netto boekwaarde vertegenwoordigt, is de koers weer wat opgeveerd. Maar, de schrik is allerminst uit de markt verdreven.
De helft van alle passagiersvliegtuigen wordt geleast
Als u aan boord van een toestel van KLM of Ryanair stapt, wekken de huismerkkleuren de indruk dat de Airbus of Boeing daadwerkelijk eigendom is van de betreffende maatschappij. Maar dat is allang niet meer vanzelfsprekend. Tegenwoordig is de helft van de passagiersvliegtuigen geleast. Bij budget airlines geldt dit vaak voor het grootste deel van de vloot. De voordelen van leasen zijn evident: in de altijd volatiele luchtvaartsector waar vulkaanuitbarstingen, lockdowns en oorlogen de markt kunnen verstoren, worden schommelingen veel gemakkelijker opgevangen wanneer je niet gebonden bent aan het bezit van je vliegtuigen.
Rusland least 777 vliegtuigen
De leasecontracten die worden afgesloten variëren zowel in termijn als type. Een ‘wet lease’ contract waar een vliegtuig mét complete bemanning wordt gehuurd, kan al worden afgesloten voor de duur van één vlucht. Bij ‘dry lease’ huurt de klant het vliegtuig zonder personeel, onderhoud en verzekering. In deze tak van de vliegtuigleasesport is AerCap de grootste. Volgens luchtvaartanalisten van het Britse Cirium beschikken Russische luchtvaartmaatschappijen over in totaal 861 passagiersvliegtuigen. Daarvan zijn er 515 geleast van bedrijven die door complianceregels de sancties moeten volgen.
Moskou wil voorkomen luchtvervoer Rusland instort
De sancties bepalen dat zij geen services meer mogen verlenen aan klanten uit Rusland: de leasecontracten moeten worden beëindigd, de toestellen terug naar de eigenaar. Maar als Russische maatschappijen zoals Aeroflot en vrachtvervoerder AirBridgeCargo hier gehoor aan geven, zou het luchtvervoer in Rusland compleet instorten. Anticiperend daarop heeft Moskou de maatschappijen opgedragen de huur in roebels te blijven voldoen. Een speciaal in het leven geroepen commissie van het transportministerie zal beoordelen wat er met het vliegtuig moet gebeuren in geval de verhuurder het contract wenst op te zeggen.