De financiële wereld houdt vandaag zijn adem in. De kans is levensgroot dat de Russische staat failliet gaat. Rusland moet uiterlijk vandaag 117 miljoen dollar op een staatslening aflossen. Als sancties de betaling in dollars onmogelijk maken, slaat het land de weg naar het faillissement in.
Rusland zou voor het eerst in honderd jaar failliet gaan
16 april 2022 zou weleens een historische datum kunnen worden in de roemruchte canon van de Moeder Rusland. Voor het eerst sinds Lenins bolsjewieken na hun machtsovername van een eeuw geleden weigerden de internationale schulden van de tsaar te erkennen, kan het land op die voorjaarsdag failliet gaan. Als Moskou vandaag de deadline mist, krijgt de regering nog dertig dagen uitstel. Wordt ook die termijn overschreden, dan geldt het land als failliete wanbetaler.
Rusland heeft lage staatsschuld
Geld is het probleem niet. In verhouding tot de omvang van zijn economie heeft de Russische staat een zeer bescheiden schuld die schommelt rond 15 procent van het BNP. Op het lijstje van landen met de grootste schuld staat Rusland onderaan tussen de puissant rijke olielanden Saoedi-Arabië, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten. Ter vergelijking: de schuldentop wordt aangevoerd door Japan met 238 procent van het BNP. Griekenland (181 procent) en Italië (131 procent) draaien ook mee in de top. Nederland (ca. 60 procent) is een goede middenmoter.
Dollarrekening Russische staat geblokkeerd
Het probleem is dat Rusland het geld niet kán overmaken. Moskou’s tot aan de rand met euro’s, dollars, ponden en goud gevulde reservepot ter waarde van 560 miljard dollar is door het westen buiten handbereik geplaatst. Volgens waarnemers in Londen heeft Moskou de afgelopen dagen toch opdracht gegeven om de rentebetaling van 117 miljoen in gang te zetten. ‘Ze proberen in dollars te betalen maar vermoedelijk kan de dollarrekening van de Russische centrale bank niet gedebiteerd worden,’ aldus Pavel Mamai, een in Londen gevestigde investeerder, tegen Bloomberg. De clearinghuizen die de transactie moeten uitvoeren mogen Moskou geen diensten meer verlenen.
Rusland lost af in roebels
De Russische minister van Financiën stelt dat het westen zijn land zo ‘op een kunstmatige manier in een internationaal bankroet induwt’. Wanneer de dollarbetaling mislukt zal Moskou in roebels betalen, kondigde hij aan. ‘Dan zeggen ze: we hebben alles gedaan wat we konden. Als jullie je geld niet krijgen, kun je de sancties de schuld geven,’ aldus Mamai. De lening waarop vandaag moet worden afgelost voorziet niet in de mogelijkheid in eigen munt te betalen. Kredietbeoordeelaar S&P heeft al aangekondigd dat een betaling in een andere valuta dan overeengekomen als wanbetaling zal worden beschouwd.
Gevolgen faillissement Rusland onvoorspelbaar
De gevolgen van een faillissement van de Russische staat lijken beheersbaar. Buitenlandse banken spelen slechts een kleine rol in het land. Het internationale aandeel in de Russische staatsschuld bedraagt niet meer dan twintig procent. ‘Maar ik ben vooral bang voor wat ik niet kan zien,’ aldus Carmen Reinhart, hoofdeconoom van de Wereldbank, in The Guardian. ‘De financiële instellingen zien er goed gekapitaliseerd uit maar balansen zijn vaak ondoorzichtig. En wat gebeurt er wanneer ook de private sector omvalt? We kunnen niet gerust achterover leunen.’