De fake-zzp’er hoeft zich voorlopig geen zorgen te maken

Gekozen burgemeester

Soms weet de politiek zich geen raad met lastige problemen. Geen nood, deze kwesties worden simpelweg in de ijskast geparkeerd. Beleidsmakers hopen dan dat er op een of andere miraculeuze manier vanzelf een oplossing ontstaat. Dat vriesvak zit behoorlijk vol: pal naast de euthanasiewet ligt bijvoorbeeld de gekozen burgemeester er te rusten, geduldig wachtend op betere tijden. En er ligt nog een andere zaak waar niemand zijn vingers aan wil branden. Ik heb het over de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA).

Dode letter

Met deze wet is iets heel bijzonders aan de hand. Hij is namelijk wél ingevoerd, om precies te zijn op 1 mei 2016. Maar, hoewel de koning er zijn handtekening onder heeft gezet, is de wet krachteloos. Gevalletje dode letter: er is geen sprake van handhaving op basis van de DBA. Vandaar dat de wet in de ijskast ligt. En deze week besloot het kabinet dat de wet daar nog wel even zal blijven liggen. De opschorting van de handhaving is verlengd tot 1 januari 2020, zo maakten de minister van Sociale Zaken en de staatssecretaris van Financiën eendrachtig bekend.

Handhaving opgeschort

Gek hé, een wet waarvan de handhaving is opgeschort. Ik wist eerlijk gezegd niet eens dat zoiets mogelijk was, een wet intact laten maar de handhaving opschorten. Waarom gaat Den Haag hier eigenlijk toe over? Voordat we deze vraag kunnen beantwoorden, moeten we eerst even kijken naar het doel van DBA. Wel, de DBA is opgetuigd om schijnconstructies tegen te gaan, om te kunnen optreden tegen fzzp’ers, fakezelfstandigen.

Fiscale faciliteiten

Fake-zelfstandigen? Ja, u kent ze die types wel. Op borrels en partijtjes trekken fzzp’ers altijd de meeste aandacht. Glunderend vertellen ze hoe ze gretig gebruik maken van de zelfstandigenaftrek, de winstvrijstellingen, de kleine ondernemersregeling en al die andere fiscale faciliteiten terwijl ze al maanden, nee, al járen bij een en dezelfde bank, verzekeraar of omroep werken.

Naheffingen en boetes

Ik had me erop verheugd die onhebbelijke smile te zien verdwijnen bij deze zelfvoldane gasten. De DBA had daarvoor moeten zorgen. Wanneer geconstateerd zou worden dat er sprake was van een dienstbetrekking kon de fzzp’er naheffingen en boetes tegemoet zien. Afgelopen zou het zijn met al die schijnconstructies die schijnzelfstandigheid in stand houden, basta! Maar helaas, mijn feestje gaat niet door. Tot op heden zijn er elf fraudeurs gepakt. En meer zullen het er voorlopig niet worden omdat de handhaving is uitgesteld.

Flauwekul

Menno Snel, de staatssecretaris van Financiën, heeft hiervoor een reden gegeven. Het is een ingewikkeld probleem waarvan de omvang eigenlijk niet vaststaat, verklaarde hij met zoveel woorden. Waarmee hij eigenlijk zegt dat die omvang van het probleem veel groter is dan iedereen denkt. Waar de kwestie nu precies knelt, blijft intussen onduidelijk. Eigenlijk is het ook flauwekul. Wat denkt de meneer de staatssecretaris van steekproeven doen en overtreders een straf opleggen? Om Menno maar een ideetje aan de hand te doen. Doen we iets anders met automobilisten die tijdens het rijden hun telefoon gebruiken? Met burgers die de belasting ontduiken? Nee, net als bij ontelbare andere wetten, geldt ook daar het handhavingsmantra ‘wie gesnapt wordt, wordt gepakt’.

Zzp-wetgeving

Waarom wordt dit niet toegepast als het om schijnzelfstandigheid gaat? Het is de hoogste tijd dat er een staatssecretaris komt die zich intensief bezig gaat houden met zzp-wetgeving. Het was de overheid die nog geen twintig jaar geleden vond dat er veel meer zelfstandige ondernemers moesten komen. Dat hebben we geweten: het zijn er nu één miljoen. Diezelfde overheid vond dat een geruststellende gedachte, immers, één miljoen zzp’ers betekent ook honderdduizenden werklozen minder. Nu hebben we werkzoekenden, werklozen, profiterende fzzp’ers en zzp’ers die moeten oppassen dat zij geen opdrachten aanvaarden van werkgevers die liever geen werknemerspremies betalen.

Robert Jan Blom