Curatoren maken gehakt van bestuurders Econcern

Duurzaamheidsbelofte uiteengespat

‘Er is geen energiecrisis. In een uur tijd, valt er meer energie op de aarde dan de hele wereldbevolking in een jaar verbruikt.’ In september 2008 leek het er allemaal nog zo florissant uit te zien. Op het zonovergoten Malta presenteerde het Deense ontwerpbureau IDna de nieuwe visuele identiteit waarmee Econcern de aarde zou gaan redden. Een brutale claim ondersteund door een pakkende payoff: ‘A sustainable energy supply for everyone.’ Zeven jaar later is de duurzaamheidsbelofte al lang uiteengespat. Econcern, eens het paradepaardje van groen Nederland, kóst vooral energie: hersenenergie en zweet van de curatoren die het in mei 2009 failliet verklaarde bedrijf fileren.

Puimruimers van slecht geleide bedrijven

Ook alle betrokkenen rond de directie van Econcern zullen al heel wat liters aan transpiratievocht hebben gemorst. Met curatoren Louis Deterink en Willem Jan van Andel vinden zij de twee meest gelouterde insolventiespecialisten tegenover zich. Bedrijven gaan tenonder omdat ze slecht worden gemanaged, zo luidt de stelling van Deterink die onder meer optrad bij de faillissementen van DAF, Verolme en Fokker. Zijn collega Van Andel, onder meer actief bij het bankroet van witgoedconcern Ceteco en ICT-bedrijf Landis, kreeg door het FD de eretitel ‘puinruimer van slecht geleide bedrijven’ opgespeld.

Rammelende boekhouding

Bij hun onderzoek naar het faillissement van Econcern maken de heren hun reputatie meer dan waar. In hun faillissementsverslagen leveren zij vernietigende kritiek op de gang van zaken bij het bedrijf. Het ambitieuze concern ging onderuit door een haperend risicobeheer, een rammelende boekhouding en onrealistische prognoses, zo luidt de analyse. De curatoren laten niet na een ferme dubbele punt te zetten achter hun conclusies. Eind 2013 dienden zij tegen accountant PwC een tuchtklacht in wegens het ten onrechte goedkeuren van de jaarrekeningen. De twee malicieuze boekhouders, Peter Tieleman en Feico van der Ploeg, die volgens de Accountantskamer leden aan ‘een onvoldoende professioneel-kritische opstelling’, werden daarop geschorst.

Aansprakelijkstellingen

In hun deze week gepubliceerde verslag richten Deterink en Van Andel hun pijlen op de top van de piramide. Bestuurders Ad van Wijk, Kees van der Leun en Dirk Berkhout worden aansprakelijk gesteld voor een bedrag van 33 miljoen euro. In 2007 stak het trio 27 miljoen euro in Silpro, een Franse vennootschap die een fabriek voor de productie van polysilicium – een grondstof benodigd voor de vervaardiging van zonnecellen – zou opstarten. Echter, nog voordat er een paal in de grond was geslagen, ging Silpro al failliet. Een ‘onverantwoorde investering’ en ‘onbehoorlijk bestuur,’ aldus de curatoren. Ook de commissarissen ontkomen niet aan hun beschuldigende vinger. Hen wordt onder meer ‘onrechtmatig handelen’ verweten door het aangaan van een koopovereenkomst waarbij zij ‘wisten of behoorden te weten’ dat de certificaten waarmee zij betaalden niet de afgesproken waarde vertegenwoordigden. Vorige maand zijn tegen bestuurders en commissarissen verschillende dagvaardingen uitgebracht.

Nijpels in beklaagdenbank

Pijnlijk is dat uitgerekend Ed Nijpels, destijds president-commissaris van Econcern, in de beklaagdenbank wordt gezet. Nu heeft Nijpels wel enige ervaring met de andere kant uitkijken, hij was onder meer commissaris bij DSB Bank, maar hij is tevens voorzitter van de SER-commissie die de uitvoering van het in 2013 tussen de overheid en diverse organisaties gesloten Energieakkoord voor duurzame groei moet borgen. ‘We gaan niet marchanderen,’ verkondigde hij over de werkwijze die hem daarbij voor ogen staat. Straks mag Nijpels voor de rechter uit komen leggen hoe het komt dat hij bij Econcern juist wel aan het marchanderen sloeg.