In diverse plaatsen in heel Nederland zijn gisteren filialen van winkelketen Schoenenreus gesloten gebleven. Bij een aantal winkels werd de telefoon niet beantwoord. Op de website hangt een briefje met de tekst ‘wij zijn kort uit de lucht.’ Schoenenreus, dat van de rechter in Den Bosch uitstel van betaling heeft gekregen, zou echter weleens heel lang uit de lucht kunnen zijn.
Listige truc
Het is de tweede keer in korte tijd dat de winkelketen in de problemen komt. Vrijwel exact een jaar geleden, op 24 januari 2013, werd het bedrijf failliet verklaard. In een listig een-tweetje met de curator, wist de directie echter listig gebruik te maken van een hiaat in de wet en startte nog diezelfde dag door. Dit flitsfaillissement kostte vijfhonderd medewerkers hun baan. 65 van de 206 winkels werden gesloten. Investeerders Synergia, Eric Companjen en Paul Schouwenaar staken geld in de nieuwe onderneming die beloofde de formule te vernieuwen en zich te gaan richten op e-commerce. Vestigingen waar de vernieuwing al was doorgevoerd hadden al een veelbelovende omzetstijging laten zien, meldde het bedrijf. Het ziet er naar uit dat de investeerders de zaken te optimistisch hebben ingeschat. Gisteren bleven filialen in onder meer Epe, Raalte, Deventer en Apeldoorn dicht.
‘Garage start-up’ van schoenmakerszoon
Schoenenreus is een van de grootste zelfstandige retailers in de Benelux. De oorsprong van de keten ligt in het Brabantse Uden waar de toen 29-jarige schoenmakerszoon René de Vroomen in 1969 in zijn garage schoenen begon te verkopen. Aangemoedigd door de eerste succesjes, huurde hij in het land zaaltjes af om zijn collectie te presenteren. In 1972 opende hij in Apeldoorn de eerste winkel van ‘Schoenverkoop Nederland’. Onder de naam Schoenenreus, zoals De Vroomen zijn geesteskindin 1976 liet dopen, ontketende de Brabander een waar offensief. Het frisse roodgele logo dook in steeds meer winkelstraten op, tegelijkertijd schrokte de Schoenenreus andere bedrijven op, waaronder Schoenkoning, Shoemax en Schut Schoenen. In 2007 verkocht De Vroomen zijn bedrijf aan de European Retail Shoe Company: binnen de familie kon hij geen opvolger vinden. Toen hij drie jaar later afscheid nam kon hij tevreden terugkijken. Op een moment waarop het woord nog niet eens was uitgevonden, was hij een garage start-up begonnen die inmiddels 220 filialen telde in Nederland en België.
Snood plan
Maar al gauw bleek dat de bindende kracht en het zakelijke instinct van de pater familias node werd gemist. Restyling, opeenvolgende assortimentswijzigingen, de uitkoop van overige directieleden, nieuwe vennootschapsconstructies: onder regie van René de Lege, sinds 2008 ceo van Schoenenreus, leek de directie meer tijd te besteden aan de ontwikkeling van schitterende toekomstvisies en schimmige transacties dan aan de core business. Zij verzuimden om het bedrijf, dat in 2010 en 2011 nog een omzet van ruim 80 miljoen euro realiseerde, voldoende weerbaar te maken tegen de effecten van de crisis en de opmars van online concurrentie. In het najaar 2012 wordt in het geheim een snood plan gesmeed. Idee is om Schoenenreus in een pre-pack constructie failliet te laten gaan en tegelijkertijd door te starten. Geurt te Biesebeek van Aben & Slag Advocaten wordt bereid gevonden mee te werken. Nadat hij op drie januari 2013 is benoemd tot stille bewindvoerder, zet hij het faillissement in scène.
Ludiek spel
Op 24 januari wordt het personeel opgetrommeld voor een bijeenkomst in het Autotron in Rosmalen. Bij de ingang ontvangen verbaasde personeelsleden papiertjes waarop letters uit het alfabet staan. De vergadering wordt geopend met het nieuws dat financiers een doorstart van het bedrijf mogelijk maken. Voor wat aanvankelijk nog een ludiek spel lijkt, worden medewerkers die de letters A tot en met H hebben gekregen aansluitend verzocht de zaal te verlaten. Bij de garderobe stuiten zij op een vertegenwoordiger van het UWV die hen een ontslagbrief en een folder over het aanvragen van een uitkering uitreikt. De Schoenenreus is gered, zo verkondigt de directie – die zelf aanblijft – triomfantelijk in de media. 226 schuldeisers, die samen bijna 6,8 miljoen euro tegoed hebben, krijgen het deksel op de neus.
Stichting onderzoekt pre-pack
De vakbonden zijn witheet. Vooral het duurdere personeel is de laan uitgestuurd, briest een woordvoerder van FNV Bondgenoten. Andere geïnteresseerde partijen zouden geen kans hebben gekregen een bod op het bedrijf uit te brengen. Te Biesebeek, de bewindvoerder die tevens curator werd, zou slechts een eenzijdige belangstelling hebben gehad. Een aantal gedupeerden richt zelfs een stichting op, de Stichting Investigating Pre-Pack (IPP), om de dubieuze gang van zaken te onderzoeken. Of deze club gezien de recente ontwikkelingen haar analyse zal voortzetten, is twijfelachtig. Nog even en er valt niets meer te behalen bij de zowel in financieel als moreel opzicht diep weggezonken Schoenenreus: zelfs een partijdige curator kan het bedrijf niet meer redden. De deplorabele situatie inspireerde een journalist van het Nederlands Dagblad onlangs tot een creatieve limerick:
Toen zei een verkoopster in Loenen:
‘Wil iemand mijn tranen wegboenen?
Mijn baan loopt gevaar!
Er is nog hoop, maar
de moed zinkt mij wel in de schoenen!’
Bas van Dooren van Holla Advocaten uit Den Bosch, die door de rechter als bewindvoerder is aangesteld, zal er ongetwijfeld met een wrange glimlach kennis van nemen.