Al tientallen jaren verkondigt onze columnist Robert Jan Blom zijn mantra dat niemand gaat ‘zomaar’ failliet. In plaats van de crisis of de bank de schuld te geven, moeten ondernemers na een faillissement naar zichzelf kijken, stelt hij. Maar een brand in een plaatselijke boekhandel dwingt Blom zijn mening in een ander licht te bekijken.
Is mijn visie bankroet?
Ik voel me een bekeerling. Hoe lang roep ik al van de daken dat ondernemers die failliet gaan het best langdurig in de spiegel kunnen kijken als zij de oorzaak van het bankroet willen ontdekken? Al decennia. En nu moet ik u bekennen dat ik van mijn geloof afstap. Het is alsof ik zélf een spiegel krijg voorgehouden. Er zijn barsten ontstaan in mijn beeld. Het gaat me te ver om te beweren dat mijn visie op faillissementen zelf bankroet is, maar veel scheelt het niet. Noem het een reorganisatie, een herschikking van argumenten.
Brand bracht mijn geloof aan wankelen
Wat mijn geloof aan het wankelen heeft gebracht? Een brand, brand in een boekhandel, in ‘mijn’ boekhandel. Eind maart werd mijn woonplaats Alphen opgeschrikt door een vuurzee die boekhandel Haasbeek in de as legde. Bewoners van bovenliggende woningen moesten worden geëvacueerd, gelukkig vielen er geen slachtoffers. Boeken, tijdschriften, wenskaarten, school- en kantoorartikelen – alle spullen van deze prachtige zaak gingen in rook op. Wonder boven wonder wist eigenaar Martijn Haasbeek binnen afzienbare tijd overeind te krabbelen. Terwijl de enorme brandschade werd hersteld, vond hij voor zijn boekhandel tijdelijk onderdak in een leegstaand postkantoor. Mede door de uitkering van de verzekering dacht hij snel weer op de vertrouwde stek open te kunnen gaan.
Kleine letters in verzekeringspolis
Maar verzekeringsmaatschappij Reaal hield de hand op de knip. Het bedrijf liet weten de schade van de inboedel niet te vergoeden. Reden: ‘De brand is ontstaan in de meterkast en die blijkt onvoldoende te zijn onderhouden: het keuringsrapport ontbreekt.’ Haasbeek struikelde over een klein lettertje in de polis. Ook de bank schoot hem niet te hulp. Zijn populaire, succesvolle zaak dreigde failliet te gaan: pand en inboedel verbrand en geen geld om (nieuwe) spullen in te kopen. Ondanks alles gaven Martijn Haasbeek en zijn vrouw Annelize de moed niet op. Via crowdaboutnow.nl zetten zij een inzamelingsactie op. Iedereen die hun zaak goed gezind was, werd opgeroepen te investeren door leningen vanaf vijftig euro te verstrekken met een rendement van drie procent. Voor wie meer dan duizend euro uitleende, arrangeerden zij een exclusief dinertje met een bekende Nederlandse schrijver.
Financiële zekerheid
De actie ‘Help Haasbeek Herenhof Herrijzen’ verliep succesvol. Binnen twee weken stond er 100.000 euro op de rekening. Niet verbazingwekkend: Haasbeek is een begrip in Alphen en omgeving. De ondernemer kreeg voldoende financiële zekerheid om weer op te kunnen starten. Afgelopen week verwelkomde hij zijn eerste klanten op het oude, vertrouwde én geheel verbouwde adres. Alphen behoudt zijn boekhandel, de werknemers hun mooie banen. Allemaal dankzij crowdfunding en het doorzettingsvermogen van de Haasbeeks. En tussen alle bedrijvigheid door heeft de ondernemer ook nog een advocaat ingeschakeld die bewijs verzamelde rond de oorzaak van de brand. Conclusie: de brand is niet ontstaan door een fout in de meterkast, een onderhoudsrapport had de brand niet kunnen voorkomen. Met andere woorden, Reaal moet de schade van ongeveer een miljoen euro vergoeden. Omdat Reaal niet wil betalen, stapt Haasbeek naar de rechter. Hij is gedwongen een juridische strijd aan te gaan, een procedure die jaren kan duren en vele tienduizenden euro’s aan advocatenkosten zal vergen.
Zemelen over kleine lettertjes
Begrijpt u? Daarom kom ik terug op mijn stelling dat het faillissement bijna altijd het gevolg is van managementfouten. Dit verhaal leert dat het faillissement ook het gevolg zijn van een pesterige verzekeringsmaatschappij die over kleine lettertjes zemelt. Gelukkig zijn er nog meevoelende klanten en kunnen goede ondernemers hun werk voortzetten. Maar ik ben onvoorstelbaar boos op verzekeringsmaatschappijen die van een evident schadegeval een ‘meerjarenproject’ maken. Zodat de ondernemer moet afhaken en alsnog failliet gaat.
Robert Jan Blom