Onze immer kritische Den Haag-watcher Robert Jan Blom gelooft er niets van dat het zoveel beter gaat met de economie. In zijn stadje blijven de huizen leegstaan, wordt het centrum ontsierd door dichtgetimmerde voorgevels, zit de wachtkamer van het UWV tjokvol. Blom vermoedt een complot: zonder dat we het in de gaten hebben, worden we met z’n allen belazerd door de firma Zoete Broodjes Media Incorporated...
Pluriforme pers verspreidt uniform nieuws
Soms heb ik het gevoel dat alle kranten, opiniebladen, tv-programma’s en andere periodieken tot één en dezelfde Grote Uitgever behoren, tot Zoete Broodjes Media Incorporated, een vilein concern dat onder de vlag van de pluriforme pers niets anders doet dan ons in slaap sussen met uniforme, in Den Haag voorgebakken berichten, verpakt in de boodschap dat alles zo goed gaat in ons land. Elke dag lees ik dat de economie zo geweldig blijft aantrekken, nog veel beter dan we eind vorig jaar dachten! Dat de huizenmarkt weer is opgeveerd, dat honderdduizenden mensen naar de KvK snellen om eigen bedrijven op te richten en dat het niet uitmaakt dat gigantische bedrijven failliet gaan omdat het werkloosheidscijfer toch elke maand kleiner wordt.
Spaartegoed van € 44.000 per huishouden
Het bevreemdende is dat ik het geschetste beeld nauwelijks herken wanneer ik in mijn eigen stadje om me heen kijk. Bij mij in de buurt worden er nauwelijks huizen verkocht en als dat al gebeurt, komt dat vanwege de historisch lage rente. Die rente is zo laag omdat banken barsten van het geld: gedurende de afgelopen jaren hebben we bijna alleen maar gespaard. Het spaartegoed van alle Nederlanders tezamen bedraagt € 335 miljard, oftewel € 44.000 per huishouden. Dit gigantische spaartegoed is een absoluut record! Niemand, de banken voorop, durft geld uit te geven omdat het vertrouwen ontbreekt. Ik geloof er geen snars van dat het zo goed gaat, ik zie de Te Koop-bordjes in de tuinen groene aanslag verzamelen, ik hoor de verhalen van mensen die naar werk zoeken, van mensen die bang zijn hun baan kwijt te raken – en toch zou de economie aantrekken?
De magische barometer van het CBS
Hoe wordt dat vertrouwen in de economie eigenlijk gemeten? Deze magische barometer heeft een naam, de consumentenprijsindex. Deze index wordt maandelijks samengesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het CBS kijkt naar de belastingdruk, de hoogte van de energieprijzen, de huizenprijzen, de telefoonkosten, de voedingskosten en naar het prijskaartje dat aan een leuk lentejurkje hangt. Na alle prijzen, kosten en lasten in een mandje te hebben gedaan en alles goed door elkaar te hebben geklutst, komt het CBS tot een mooi cijfer. De laatste jaren ziet dat cijfer er steeds beter uit. Hoe kan dat? Welnu, dat is heel eenvoudig. Omdat de gemeenten de lokale lasten laaghouden. Omdat de huizenprijzen fors zijn gedaald. Omdat de retail en de telecombedrijven zich te pletter concurreren. En, niet in de laatste plaats (energiekosten zijn een zwaarwegend bestanddeel van die index) omdat de olieprijs is gekelderd en de winter zich van zijn zachte kant liet zien zodat de energierekening erg meeviel.
Exportstijging van 4,5 procent
Klopt het verhaal dat de economie aantrekt dan wel? Jawel, tot op zekere hoogte, economie is immers een kwestie van kosten en baten. Onze kosten vallen zoals gezegd een stuk lager uit, de baten worden voornamelijk binnengebracht door onze sterke, op export gerichte bedrijven. Rabobank meldde onlangs dat de uitvoer volgend jaar met 4,5 procent stijgt. Binnenlands is het vooralsnog nog huilen met de pet op. Maar let op! Straks gaat het écht beter met de economie, ook hier te lande. Waarom? Omdat er verkiezingen aankomen en wel op 15 maart 2017. Vóór die tijd worden alle cijfers nog eens goed bekeken, criteria aangepast zodat de enen en nullen er nog wat fraaier uitzien. En zie… de werkloosheidscijfers vallen straks lager uit, het aantal werkzoekenden loopt terug, er zijn minder bijstandsgerechtigden, minder WAO’ers en WIA’ers, er worden meer huizen verkocht, de belastingdruk daalt en ga zo maar door. Want, met cijfers kun je heel veel doen, zéker als er verkiezingen aankomen.
Robert Jan Blom