In plaats van met ‘Beminde gelovigen’ sprak de pastoor van de Antonius Abtkerk in Malden zijn parochianen aan met ‘boeren’ en ‘domoren’. Deze oprispingen komen hem nu duur te staan. Zijn kerk is technisch failliet.
Glas in lood façade
Het broeit al een paar jaar in katholieke kringen van Malden, een ruwweg tienduizend inwoners tellend, van origine agrarisch dorp onder de rook van Nijmegen. De gelovigen voelen zich niet meer thuis in hun eigen Antonius Abtkerk, een modernistisch gebouw dat de in 1960 gesloopte middeleeuwse kerk verving. Blikvanger van het godshuis, opgetrokken in de sobere stijl van de Bossche School, is de massieve gevel van glas in lood waarin kunstenaar Jan Martens heeft weergegeven hoe Jezus door vis en brood te vermenigvuldigen nieuwe gelovigen aan zich wist te binden. Het glas is echter een façade die de leegloop van de kerk verhult.
‘Boerenroddeldorp’
Oorzaak van de onrust is pastoor Ton Sip (54). De parochianen voelen zich op z’n zachtst gezegd onheus bejegend door hem. De geestelijk leidsman zou hen tijdens de voorbereidingen van een eerste communiefeest hebben uitgemaakt voor ‘boeren’ en ‘domme Maldenaren’. Volgens zijn volgelingen stoorde de pastoor zich aan het gerucht dat hij van plan zou zijn naar een andere parochie te verkassen. Hoewel Malden zich al lang tot een 21-eeuwse forensengemeente heeft ontwikkeld, zou hij het plaatsje als een ‘boerenroddeldorp’ hebben getypeerd. “Boeren,” waren we,’ aldus een parochiaan in de krant. ‘Toen een van ons protesteerde gebood hij haar de kerk te verlaten. “En neem je kind mee,” schreeuwde hij haar na.’
Bemiddeling zonder resultaat
De ouders van de communicantjes weken daarop uit naar de kerk van het nabijgelegen dorp Beers. Onder regie van het bisdom Den Bosch zijn nog wel verschillende bemiddelingspogingen ondernomen. Sip zou het woord ‘boeren’ alleen hebben gebezigd in het kader van een gesprek over de evolutie van het dorp dat vroeger op landbouw was aangewezen. De gekerfde ziel van de parochianen liet zich niet helen door de zalvende boodschap. De dorpelingen bleven erbij dat Sip ‘iets’ tegen hen had. In juni van dit jaar greep bisschop Hurkmans van Den Bosch ten slotte in. Sip werd negentig kilometer zuidwaarts gedirigeerd, ironisch genoeg naar het schrale, onder Helmond gelegen boerendorp Someren-Eind, waar hij in afwachting van een nieuwe aanstelling in een leegstaande pastorie trok.
Tekort van vijf ton
René Aarden, pastoor van Grave, werd verzocht zijn werkterrein uit te breiden met de parochie van Malden. Na een inspectie van de boekhouding van de Antonius Abtkerk luidt deze pastoor nu de noodklok. Om de lopende uitgaven voor onderhoud en exploitatie te kunnen betalen is minimaal 500.000 euro nodig, zo verklaart hij vandaag in De Gelderlander. ‘Het water staat ons aan de lippen. Als we open willen blijven, moeten we echt een flinke slag maken.’ Als gevolg van de conflictueuze relatie tussen zijn voorganger en de kerkgangers, is een van de vaste inkomstenbronnen, het rondje met de collectezak, nagenoeg opgedroogd. De pastoor zet nu een inzamelingsactie op touw. Ook al zouden de Maldenaren zich straks opeens van hun royale kant laten zien, het blijft de vraag of hun kerk nog lang open kan blijven. Het bisdom heeft vergevorderde plannen om de ontkerkelijking in de regio te bestrijden door begin volgend jaar verschillende parochies samen te voegen.
Naar aanleiding van dit artikel ontvingen wij in augustus 2017 bericht van pastoor Ton Sip. Hij stelt daarin dat er geen sprake is geweest van een relatie tussen zijn optreden als pastoor in de kerk van Malden en aldaar ontstaan financiële tekorten. Onder meer vanwege de misbruikzaken, zouden overal in Nederland de kerkelijke bijdragen zijn gedaald, in Malden niet meer dan elders.