Wat begon als een routine-ingreep om zijn versleten knie te vervangen, veranderde voor Gene Davis, een fitte zestiger en voormalig brandweerman uit Connecticut, in een persoonlijk drama. Na drie operaties met implantaten van het Amerikaanse bedrijf Exactech, bleef Davis achter met een zwaar beschadigde en geïnfecteerde knie. De oorzaak? Defecte medische implantaten, inmiddels teruggeroepen door de Amerikaanse toezichthouder FDA wegens gebrekkige verpakking die leidde tot oxidatie en fragmentatie van de componenten.
Faillissement als vluchtweg voor investeerders
Davis is één van meer dan 2.500 Amerikanen die Exactech voor de rechter sleepten na vergelijkbare ervaringen. Maar hun pogingen om gerechtigheid te krijgen worden ernstig belemmerd. De schuldige apparaten werden geproduceerd onder de vleugels van private-equitygigant TPG Capital, die Exactech in 2018 overnam. Inmiddels is het bedrijf failliet verklaard, waardoor lopende rechtszaken zijn bevroren. En TPG? Die lijkt grotendeels buiten schot te blijven.
Juridische obstructie via faillissementsrecht
Davis daagde niet alleen Exactech, maar ook TPG, het miljardenbedrijf achter de fabrikant. Maar een federale rechter stelde in maart 2024 dat de eisers niet voldoende hadden aangetoond dat TPG "daadwerkelijke controle" had over Exactech. Daarmee werd TPG vrijgesteld van aansprakelijkheid. Kort daarna, vlak voor het begin van de eerste rechtszaken, kondigde Exactech zijn faillissement aan, waardoor alle claims tegen het bedrijf juridisch werden stilgelegd.
Volgens een onderzoek van The Guardian lijkt dit patroon zich steeds vaker voor te doen: private-equityfirma’s investeren in zorgbedrijven, sturen deze aan op winstmaximalisatie, en trekken zich vervolgens terug zodra juridische risico’s te groot worden – vaak via het faillissementsrecht. In 2023 en 2024 gingen minstens 25 van zulke zorgbedrijven in de VS failliet terwijl ze verwikkeld waren in rechtszaken – méér dan in de twaalf jaar daarvoor bij elkaar.
Achter de schermen bij Exactech en TPG
Interne documenten die zijn ingediend bij de faillissementsrechtbank schetsen een verontrustend beeld. Al in 2005 zouden er bij Exactech zorgen zijn geuit over gebrekkige implantaten. Na de overname door TPG in 2018 namen drie medewerkers van TPG zitting in het bestuur van Exactech. Ook werd TPG-adviseur Jeffrey Binder aangesteld als topman. Volgens schuldeisers kreeg hij al in maart 2019 meerdere waarschuwingen over defecte implantaten – maanden vóór Davis zijn eerste operatie.
De juridische commissie die de belangen van schuldeisers vertegenwoordigt (UCC) beschuldigt TPG ervan de rechtsgang bewust te hebben ondermijnd en het faillissement te hebben aangestuurd om claims te neutraliseren. Exactech en TPG betwisten deze aantijgingen fel. Volgens TPG dateert het verpakkingsprobleem van vóór hun overname en hebben zij de terugroepactie juist gefaciliteerd zodra zij op de hoogte waren.
Grote spelers, kleine vergoedingen
De schuldeiserscommissie schat dat de totale waarde van de letselschadeclaims meer dan 1 miljard dollar bedraagt. Toch willen TPG en andere betrokken partijen hun aansprakelijkheid afkopen met slechts 10 miljoen dollar – minder dan één procent van het geschatte schadebedrag. Op 28 mei buigt de faillissementsrechter zich over dit voorstel.
Volgens critici is dit voorstel emblematisch voor hoe private equity in de zorg werkt. Miljoenen worden geïnvesteerd met als doel snelle winst, vaak door te bezuinigen op cruciale kwaliteitscontroles. Zodra de risico’s te groot worden, trekken de investeerders zich terug en laten ze patiënten achter met de gevolgen.
Lichamelijke én financiële littekens
Voor slachtoffers zoals Davis en de 66-jarige Cynthia Camp uit North Carolina – die eveneens werd geopereerd met defecte implantaten – voelt dit alles als verraad. Niet alleen zijn ze fysiek getekend, maar ze dreigen ook zonder enige financiële compensatie achter te blijven. “Ik lig in bed met mijn mishandelaar,” zegt Davis, verwijzend naar het feit dat zijn botstructuur hem dwingt om blijvend Exactech-implantaten te dragen.
Advocaat Ellen Relkin, die de slachtoffers vertegenwoordigt, noemt het faillissement een “schande” en vreest dat duizenden slachtoffers worden afgeserveerd terwijl investeerders hun schade beperken. “Veel cliënten kunnen niet meer lopen zonder hulpmiddelen. Sommigen zijn volledig arbeidsongeschikt.”
De prijs van winstmaximalisatie in de zorg
Experts waarschuwen dat dit geen op zichzelf staand geval is. De opmars van private equity in de zorg leidt steeds vaker tot conflicten tussen winstoogmerk en patiëntveiligheid. “In andere sectoren zijn dit soort financiële strategieën misschien verdedigbaar,” zegt hoogleraar Samir Parikh. “Maar in de gezondheidszorg is het onverantwoord. Hier gaan mensenlevens verloren.”