Het gaat goed met de Nederlandse economie maar toch zijn veel mkb-ondernemers nog bezorgd over hun toekomst. Wat gebeurt er wanneer zij door een chronische ziekte worden getroffen of arbeidsongeschikt raken? Volgens onze columnist Robert Jan Blom betekent goed zorgen voor je onderneming ook dat je maatregelen neemt om deze persoonlijke angsten te ondervangen.
Alles dik voor mekaar?
Zeker, het gaat goed met Nederland. Zelfs uw doorgaans zwartkijkende columnist moet dit toegeven. De doorsnee landgenoot is gelukkig en gezond. We zijn blij met ons werk, we houden van ons gezin. Ook ’s lands ondernemers zijn vol van vertrouwen. Voor de komende jaren rekenen zij op hogere omzetten, meer winst en toenemende investeringen. Alles dik voor mekaar dus, iedereen kan weer rustig gaan slapen. Iedereen? Nee, dat toch niet. Twee derde van de mkb-ondernemers slaapt onrustig. Ze hebben zorgen. Maar, het gaat toch goed? Wat is er dan nu weer aan de hand?
Terechte angsten?
Wel, deze relatief kleine ondernemers vrezen dat het de komende jaren niet goed gaat met hun inkomen. Ze denken na over de risico’s van hun zelfstandigheid, de kans om arbeidsongeschikt te raken, failliet te gaan en over wat er dan met hen persoonlijk gebeurt. Zijn deze angsten terecht? Kunnen ze worden omgezet in gedachten die rust brengen? Jawel, maar dat kost geld. Het probleem is dat veel ondernemers geneigd zijn alleen naar de omzet van vandaag te kijken. Slechts hoogst zelden blikken ze voorbij de horizon van de jaarcijfers.
De geest van de ondernemer
Tijdens de gesprekken die ik met hen voer, vraag ik me altijd weer af hoe de geest van een ondernemer werkt. Vaak zijn ze in een eerder leven zelf werknemer geweest, verzekerd van goede medische zorg en een onbezorgde oude dag. Het gekke is dat ze deze voorzieningen bij het grof vuil zetten zodra ze ondernemer worden: geen inkomens-, arbeidsongeschiktheids- en pensioenverzekering meer, enkel een uitgeklede ziektekostenverzekering. Waarom? Zoals ik al zei: omdat het geld kost.
Woede en onbegrip
Tijdens mijn lezingen houd ik ondernemers voor dat ze met deze handelwijze het voortbestaan van hun bedrijf op het spel zetten. En dat ze, wanneer ze de premies werkelijk niet kunnen betalen, beter weer een baantje kunnen zoeken. Woede en onbegrip zijn daarop mijn deel. Waarom wil ik niet snappen dat ze écht moeten besparen op de premiekosten? Ik houd stug vast aan mijn standpunt: de zorg voor je gezin moet je heel wat waard zijn, de zorg voor je bedrijf – en dus je persoonlijke toekomst – eveneens! Want, wat gebeurt er met het bedrijf als ze door een ziekte worden getroffen? Kan de ondernemer zijn bedrijf met een gerust hart overlaten aan een personeelslid?
Opvolging
En, hoe zit het met de opvolging als de 65 in beeld komt? Is er een ‘natuurlijke opvolger’, een zoon, dochter of capabele neef? Nee? Is het dan niet verstandig om na te denken over het verkopen van het bedrijf? Als ik dit suggereer, kijken ondernemers me aan alsof ze water zien branden. Verkopen? Ik heb zo’n goed renderende tent, dat gaat me straks goud opleveren. En, let maar op, die deal is binnen een paar weken geregeld, hoor! Ik moet hen teleurstellen. Ook de Kamer van Koophandel adviseert de ouder wordende ondernemer om bijtijds te starten met het in de etalage te zetten van de zaak. De verkoop vergt soms járen. En de opbrengst kan fors tegenvallen.
Uit twee dingen kiezen
Ondernemers horen dit niet graag. Maar als kritisch analist van het ondernemerschap denk ik dat zij uit twee dingen kunnen kiezen: een bedrijf uitoefenen met alle aspecten die daarbij horen, zoals je verzekeringen degelijk regelen, tijdig in je opvolging voorzien, enzovoorts, óf, als je daar te weinig centen of visie voor hebt, er zo snel mogelijk uitstappen. Wie niet goed in staat is voor het bedrijf te zorgen, kan maar beter ‘gewoon’ personeelslid worden. Dan wordt er in elk geval goed voor jóu gezorgd.
Robert Jan Blom