De winkelstraten van onze steden zullen het wel overleven. Over een half jaar barst het er van de kebabtenten, de knakenzaken, de pizzabezorgers en de nagelsalons. En kijk niet verbaasd op wanneer wethouders de leegte van de V&D-etalages creatief wordt invullen. Onze columnist Robert Jan Blom kijkt in zijn kristallen bol en ziet een verrassend doch allesbehalve vrolijk stemmend beeld opdoemen.
De toekomst is de spiegel van het verleden
Onvermijdelijk zijn we aangeland bij de dagen van terug en vooruit kijken. Ik beleef daar eerlijk gezegd weinig plezier aan. Met het klimmen der jaren heeft de zinloosheid van deze reflecties zich meer en meer aan me op gedrongen. Inmiddels besef ik dat de enige voorspelling die je op Oudjaar kunt doen die van de onvoorspelbaarheid is. Maar goed, ik wil de flauwste niet zijn. Ik loop niet weg voor mijn senioriteit die ertoe leid dat ik tijdens de feestdagen geregeld een microfoon in de hand gedrukt krijg om het naderende jaar met enige perspectieven te omlijsten. Omdat de toekomst de spiegel is van het verleden, zoals een ander tegelwijsheidje luidt, worden mijn vooruitblikken geschraagd door de nodige ervaring, zo redeneren mijn toehoorders.
De eenheidsworst van de winkelstraat zal uiteen vallen
Ik zal het niet overdrijven. De houdbaarheidsdatum van mijn voorspellingen beperk ik tot 1 juli 2016. De verleiding is groot het brede toneel dat in mijn kristallen bol zichtbaar wordt panoramisch te belichten maar ook onderwerpmatig zal ik me beheersen en wel tot één actueel thema: de winkelstraat. De eenheidsworst zal eindelijk uit elkaar vallen, dat geef ik u op een briefje. Van Alkmaar tot Uden, van Emmen tot Vlissingen: in de afgelopen decennia zijn retail-ondernemers en zelfbenoemde city-marketeers erin geslaagd alle Nederlandse winkelstraten nagenoeg geheel op elkaar te laten lijken. Was het luiheid? Gemakzucht? De (vermeende) wens van de klant? Die vraag is voer voor marketing-onderzoekers, feit is dat deze strategie jammerlijk heeft gefaald.
Kinderboerderij in V&D etalage
In de komende zes maanden zullen meer bankfilialen dicht gaan. In vrijwel alle centra van kleinere en grotere steden zullen bekende winkels verdwijnen: V&D, Dolcis, Invito, Manfield. Hier en daar zullen vestigingen sluiten van de HEMA, van Siebel, De Bijenkorf, Halfords, Miss Etam en Blokker. Wees gerust, de etalages blijven niet leeg staan. Gemeenten zullen buitengewoon creatief omspringen met de uitdaging de leefbaarheid van hun centra te behouden. In Haarlem zal een wethouder worden onderscheiden voor zijn idee de etalages van V&D aan de Grote Houtstraat te vullen met de geiten en kippen van een kinderboerderij die inderhaast plaats moesten maken voor vluchtelingen. Dat de stank van de dieren nog in de als slaapruimte ingerichte stallen hangt, vindt hij geen bezwaar: ‘Syriërs zijn gewend aan de geuren van geiten.’
Gezin uit Aleppo in etalage
Hilversums mediagenieke burgemeester Pieter Broertjes zal in het voorjaar een storm van kritiek moeten doorstaan. In de Kerkstraat vulde hij een grote leegstaande etalage met een achtkoppig gezin uit Aleppo dat achter de ramen (én voor de camera’s van John de Mol, die er een pilot voor een nieuw reality-programma draaide) een armetierig leventje leidde dat bij passanten mededogen teweeg moest brengen. ‘Ik wil laten zien dat die mensen echt geen luxe leven leiden,’ betoogde Broertjes. Op last van Den Haag moest hij na een week een ander onderkomen zoeken voor de asielzoekers. Met name het feit dat tv-kijkers konden stemmen op de vluchteling die het eerst uit de etalage zou ontsnappen, viel verkeerd.
Goudopkopers
Ook in andere steden zal de leegstand de inspiratie laten opvlammen. Er zullen zich goudopkopers nestelen, kebabmakers en pizza-bezorgers, Vietnamese loempia-bakkers en Indonesische eettentjes, kleermakertjes, smeden en kantoortjes van verzekeringsagentjes, winkeltjes met goedkope ramspartijen boeken en dvd’s, snuisterijenzaakjes en brocanterieën. Van sommige winkels zullen de ruiten beplakt blijven met oude kranten. Er zullen steden zijn waar gehele winkelcentra worden opgeheven. Moeten we er rouwig om zijn? Het is triest voor alle betrokkenen maar vergeet niet, de sloper is de beste vriend van het kapitalist. Heb geduld en sluit af en toe uw ogen. Er zal een nieuwe wereld ontstaan in onze binnensteden.
Robert Jan Blom