KVK wil niet de noodklok luiden maar signaleert wel een duidelijke trendbreuk. In het derde kwartaal van 2023 werden er beduidend meer faillissementen en stoppers geregistreerd terwijl zich aanzienlijk mínder starters inschreven. Sectoren die het zwaarst door de coronamaatregelen werden getroffen, zoals de horeca en vooral de detailhandel, worden nu opnieuw het meest geraakt.
Aantal faillissementen stijgt met 88 procent
KVK onderbouwt de trendbreuk met nieuwe cijfers over faillissementen, starters en stoppers. Het aantal faillissementen komt in het derde kwartaal van 2023 uit op 832. In historisch perspectief nog steeds laag maar wel bijna het dubbele van de 441 faillissementen die vorig jaar in dit kwartaal werden genoteerd. Ten opzichte van Q3 2022 schiet het aantal faillissementen omhoog met 88 procent. Gelukkig telt Nederland nog meer dan genoeg mensen die zich niet laten verlammen door de angst om failliet te gaan: in het derde kwartaal van dit jaar werden er bij KVK ruim 64.000 startende ondernemingen ingeschreven. Een respectabel aantal maar wel drie procent mínder dan in dezelfde periode vorig jaar. En het aantal ondernemers dat de handdoek in de ring gooit, is juist sterk toegenomen, met ruim 29.000 zijn dit er 6,9 procent meer dan in het derde kwartaal van 2022.
Toename faillissementen nog onder niveau van voor corona
Deze drie ontwikkelingen overziend komt KVK tot de conclusie dat er onmiskenbaar sprake is van een trendbreuk. In het rapport dat begin deze week over het derde kwartaal van 2023 is gepubliceerd, stelt KVK dat de bedrijvendynamiek er in Nederland weliswaar nog goed voorstaat - er zijn meer starters dan stoppers - maar ook dat zich donkere wolken aandienen. ‘De combinatie van een toename van het aantal stoppers en faillissementenen een afname van het aantal starters, laat wel een duidelijke trendbreuk zien,’ zegt Erik Stam, hoogleraar strategie, organisatie en ondernemerschap aan de Universiteit Utrecht. ‘De toename van het aantal faillissementen werd al lang verwacht, maar is nog steeds onder het niveau van voor corona.’
In Groningen en Limburg neemt aantal starters toe
Gekeken naar de ontwikkeling van het aantal starters per duizend vestigingen, is er vooral een toename zichtbaar in de sectoren detailhandel, ict, media en persoonlijke dienstverlening. In de horeca, de bouw, de zorg en de groothandel stijgt het aantal stoppers per duizend vestigingen. Over heel Nederland bekeken, neemt alleen in Groningen en Limburg het aantal starters toe;in de rest van de provincies is per tienduizend inwoners een afname ten opzichte van Q3 2022 te zien.Het afgelopen kwartaal was het laatste kwartaal waarin ondernemers, die dat nog niet gedaan hadden, coronaschulden bij de Belastingdienst konden terugbetalen of een regeling af konden spreken. ‘Er is onvoldoende data om te kunnen zien wat hiervan op dit moment de gevolgen zijn. Wel zien we de grootste toename van het aantal faillissementen in de detailhandel, een sector waar ook veel gebruik is gemaakt van corona steunmaatregelen,’ zegt Erik Stam.