De gevolgen van de extreem hoge energieprijzen worden binnenkort ook in de groente- en fruitschappen zichtbaar. Ondernemersorganisaties in de glastuinbouw voorspellen dat het aanbod zal verschralen omdat een derde van de ondernemers aangeeft dat zij hun rekeningen niet meer kunnen betalen terwijl acht procent zegt nog dit jaar faillissement aan te vragen.
Grootste plantenkweker van Nederland failliet
De eerste slachtoffers in de glastuinbouw zijn al gevallen. Half september ging Nell Gerberas uit Klazienaveen failliet. Deze sierteeltonderneming bestond al ruim veertig jaar en was met 35 miljoen stelen per jaar een wereldwijde speler in de handel van deze plant. De gerbera hield echter teveel van warmte om bij het huidige prijsniveau kweek in een Drentse kas te rechtvaardigen. Een paar weken later besloot Plantise ermee te stoppen. Met vier vestigingen, tweehonderd vaste medewerkers en nog eens tweehonderd flexkrachten was Plantise qua omzet de grootste plantenkweker van Nederland. Deze faillissementen zijn nog maar het begin.
Glastuinbouw gaat collectief failliet
Niemand kan straks zeggen dat er niet is gewaarschuwd. Eind augustus voorspelde Robert Kielstra, directeur van ECW Energy dat de glastuinbouw in Noord-Holland van energie voorziet, niets minder dan een collectief faillissement. ‘Als er niets wordt gedaan, gaan we met z’n allen failliet,’ zei hij onomwonden. ‘Dan vallen we terug op het welvaartsniveau van onze oma’s en opa’s. Alle luxe die we er daarna bij hebben gekregen, kun je dan wegstrepen. Geen vakanties meer, niets meer van dat.’ Op 5 september echoden Kielstra’s woorden door in een verklaring van de brancheorganisatie: Glastuinbouw Nederland voorzag een ‘slachting van veertig procent’.
Enquête glastuinbouwers: een derde in liquiditeitsproblemen
Om zijn waarschuwing te onderbouwen heeft Glastuinbouw Nederland samen met ondernemersorganisatie Plantum onlangs een enquête onder haar leden gehouden. Het dit weekend gepubliceerde resultaat, gebaseerd op de hoge deelname van 34 procent, komt overeen met de sombere voorspellingen. Bijna een derde van de glastuinbouwondernemers zit nu daadwerkelijk in de liquiditeitsproblemen of dreigt daar op korte termijn in terecht te komen. Acht procent van de respondenten verwacht dit jaar faillissement aan te moeten vragen.
Glastuinbouw in nood: minder aanbod groente en fruit in supermarkt
Telers van potorchideeën worden het hardst getroffen. Een kwart van hun teeltareaal in Nederland is noodgedwongen uit productie genomen. Bijna driekwart van de respondenten ziet door de liquiditeitsproblemen genoodzaakt om de teeltstrategie aan te passen. Als gevolg hiervan gaan de brancheorganisaties er vanuit dat de komende tijd minder Nederlandse groenten, fruit, bloemen en planten op de markt beschikbaar komt en dat bovendien het diverse productaanbod verschraalt. Daarnaast wijst Glastuinbouw Nederland erop dat de internationale positie van Nederland als leverancier van tuinbouwproducten en duurzame kastechnologieën in gevaar komt.
Moet de glastuinbouw weg uit Nederland?
Tot frustratie van de sector halen lobbywerk, brandbrieven en petities tot dusver nog niet veel uit. Voor kleinere mkb’ers die veel energie gebruiken zijn te elfder ure compensatieregelingen opgetuigd maar grotere bedrijven tasten nog altijd in het duister en weten niet hoe ze de winter moeten doorkomen. De kostenstijgingen passen in geen enkel verdienmodel. Sommigen vrezen dat het kabinet opzettelijk treuzelt om een heimelijk doel te verwezenlijken: ‘creatieve destructie’ van de hele sector. De glastuinbouw tekent voor zo’n negen procent van al het gasverbruik in Nederland. De vrijkomende terreinen kunnen worden gebruikt voor woningbouw, andere ondernemingen en recreatie.