Zoekt u tegen het eind van dit boekjaar nog een aftrekbare bestemming voor wat overtollig geld? Denk gerust eens aan een van de vele duizenden projecten waar u via crowdfunding uw centen in kunt steken. In potentie in het rendement niets minder dan duizelingwekkend. Enig nadeel: de kans dat uw investering zich terugbetaalt is kleiner dan nul, waarschuwt onze columnist Robert Jan Blom.
Collectieve doodsangst
Weet u nog hoe alles begon, kort nadat de crises losbarstte in 2008? Bij de gevestigde banken kregen kleine ondernemers geen poot meer aan de grond. De banken waren getroffen door een collectieve doodsangst voor ondernemers met een nieuw business plan. Gevolg: starters werden massaal geëxcommuniceerd. Maar zie, er kwam opzienbarend nieuws uit de VS. Ook daar was immers een bankencrisis gaande, ook daar hadden kleine ondernemers het moeilijk. In het land van de onbegrensde financieringsmogelijkheden was echter een oplossing gevonden: crowdfunding. Oftewel, financiering door een grote menigte, met een heleboel mensen één gezamenlijk doel financieren. Een soort voedselbank voor financieringsbehoeftigen.
Financieringsmethode van de toekomst
Dit klonk zo ontroerend mooi dat Nederland het prachtige idee direct omarmde. In de pers verscheen een reeks lovende artikelen over crowdfunding. Zelfbenoemde futuristen verklaarden crowdfunding tot dé financieringsmethode van de toekomst. Ze tooiden hun geldinzamelbedrijfjes met namen als Voordekunst.nl, Geldvoorelkaar.nl en Lendahand.com. In die eerste jaren bezat crowdfunding een hoog troetelgehalte, het was alsof je buurmeisje met een collectebus voor de deur stond en met zacht gerinkel vroeg of je wilde meehelpen haar droom te verwezenlijken. Een eigen sieradenwinkeltje, een nagelstudio en soms een plaatopname of het publiceren van een zelfgeschreven puberromannetje. Crowdfunding was vooral lief.
Marmeren voorgevels
Langzaamaan groeide de ‘crowdfundingmarkt’. Nadat ze keer op keer hun koppige neus hadden gestoten aan de marmeren voorgevels van reguliere bankkantoren begonnen ook mannen iets in het systeem te zien. En ook grotere ondernemers stapten erin, zo groot dat ik in columns, lezingen, artikelen en boeken mijn bedenkingen uitte. Wie waren de kredietaanvragers eigenlijk? Waarom waren zij bereid zoveel rente te betalen of rendement te bieden voor een krediet? Konden ze hun investeerders wel enige zekerheid bieden of op z’n minst de garantie dat ze überhaupt aan de slag zouden gaan? Het werd me duidelijk dat het crowdfundingconcept aan alle kanten rammelde. Maar nog voordat de enorme risico’s in kaart waren gebracht, gold crowdfunding al als een geaccepteerd investeringsmodel.
Laatste strohalm voor losers
Inmiddels brokkelt de populariteit van de publieksfondsen af. Dankzij de aantrekkende economie hebben banken hun kredietvoorwaarden aanzienlijk versoepeld. Ondernemers die een solide bedrijfsplan in elkaar hebben getimmerd, vinden er weer een luisterend oor. Nog even en crowdfunding is niet meer dan een laatste financieringsstrohalm voor losers die door de banken zijn uitgezwaaid. Naast het hosannagezang is er op de diverse crowdfundingsites eindelijk ook plaats voor kritische geluiden. Investeerders willen weten of de aanvragers wel kredietwaardig en betrouwbaar zijn, of de verstrekte cijfers wel kloppen en welke zekerheden zij kunnen krijgen? Eindejaarsconclusie: investeer alleen via crowdfunding als het u niet kan schelen of u uw geld kwijtraakt. Doe uw buurmeisje, broer of halfdronken tennismaat een lol en gun hem of haar een kans op een eigen wijnimport, lingeriewinkel of een robot die verloren tennisballen uit de coniferen vist. Sympathiek en goed voor de relatie. Voor ondernemers die nu nog met een crowdfundingplatform willen beginnen, heb ik een paar naamsuggesties: Geldvoormezelf.nl, CrowdfundingWithoutPayment.nl en LosersUnited.com. Succes ermee!
Robert Jan Blom