De grote naamsverwisseling: werklozen heten voortaan zzp’er

Visitekaartje met directeur

Al eerder heb ik mijn zorgen geuit over de circa 800.000 zzp’ers die ons land rijk is. Omdat ze nauwelijks verzekerd zijn, te weinig klanten verwerven en het al een geweldige prestatie vinden om bij een online drukkertje visitekaartjes te bestellen met ‘Directeur’ onder hun naam. Desondanks groeit het aantal startende zzp’ers maar door. Over anderhalf jaar tikken we de een miljoen aan.

Zzp-virus

Er zijn tijden geweest waarin ik elke starter een hart onder de riem stak. Die dagen zijn voorbij. Nederland is getroffen door het zzp-virus. Zodra een werknemer, uitkeringsgerechtigde, werkloze, twijfelaar of andersoortige goudzoeker meent dat hij of zij meer kan verdienen met een eigen bedrijf, wordt er direct een bezoekje  gebracht aan de Kamer van Koophandel. Het virus waart rond, de zzp-koorts maakt steeds meer slachtoffers.

Wie is beter af: zzp’er of steuntrekker?

Onze regering vindt het allemaal wel mooi, al die zzp’ers. Logisch, Rutte zegt in Brussel liever dat het in Nederland barst van de zelfstandige ondernemers dan dat hij zich op zijn vestje laat spugen over honderdduizenden uitkeringsgerechtigden. De vraag is echter wie er beter af is: de zzp’er of de steuntrekker? Het ING Economisch Bureau heeft daar onderzoek naar gedaan. In een rapport komt de bank tot de conclusie dat slechts vijf tot tien procent van de bedrijfjes een succesvolle ontwikkeling doormaakt. Uit een andere studie bleek eerder dat slechts 100.000 zzp’ers goed rond kan komen, dat 300.000 starters onder de armoedegrens zweeft terwijl de rest meevallers met tegenvallers afwisselt.

Brievenbos verstopt

Ook onschuldig burgers worden geraakt door het getob van de zzp’er. Ik weet niet hoe het bij u is, maar mijn brievenbus raakt tegenwoordig verstopt van de zzp-post. In een doorsnee week krijg ik een uitnodiging mijn teennagels te laten bijknippen door een pedicuremevrouw, om langs te komen bij een thuiskapper, om mijn scharen en messen te laten slijpen, om mijn administratie uit te besteden aan de kennelijk fiscaal onderlegde overbuurman en om mijn huis schoon te laten houden door de ‘zojuist gevestigde’ zzp-zwabberaar van twee straten verderop. Sommigen hebben het zo moeilijk dat ze niet schromen mij tijdens etenstijd te storen door aan te bellen en zich voor te stellen als ‘nieuwe ondernemer in de buurt’.

Bedelen

Dit gedoe heeft niets meer te maken met het zelfstandig ondernemerschap. Deze activiteiten hebben een naam: bedelen. En het wordt nog veel erger. Sinds kort is de maximale duur van de WW-periode bekort tot een jaar. Na dat jaar komt de werkloze in de bijstand: de kans op werk is minimaal, het huis gaat in de verkoop en er moet bezuinigd worden op kwartjes en dubbeltjes. Wat denk je dat er gaat gebeuren? Het leger bedelaars, pardon zzp’ers, zal verder uitdijen, misschien wel tot anderhalf miljoen. 

Het aantal faillissementen daalt

Parallel aan het zzp-drama, daalt het aantal faillissementen. Waarom? Omdat starters stoppen voordat ze failliet gaan. Laten zij dan geen schulden na? Wel degelijk, het kan zelfs om een fors totaalbedrag gaan. De gemiddelde schuldenpost is echter relatief laag zodat de schuldeisers het er doorgaans bij laten zitten: ze zien in dat er toch geen stuiver te halen valt bij een stakende starter. En van bankkredieten is meestal geen sprake.

Werklozen hebben een andere naam gekregen

We leven in een raar land. Jarenlang jammerden we om de hoge aantallen werklozen en arbeidsongeschikten. Nu hebben nog steeds veel werklozen, alleen noemen we hen zzp’er. Den Haag telt zijn zegeningen: minder formele werklozen, minder bijstandstrekkers, minder faillissementen. Maar achter de façade van deze cijfers schuilt bittere armoede en gebedel om een klant. Iedereen mag zijn leven invullen op de manier die hem of haar goed dunkt. Maar laat de overheid opleidings- en vestigingseisen vaststellen aan iedereen die wil starten als ondernemer.

Robert Jan Blom